آمار مطالب
روستاي بياج نيز مانند تمامي بخشهاي كشور از آداب و رسوم ايراني و اسلامي برخوردار مي باشد.
١ . بابا محمد يا جشن برداشت محصول :
از آداب ايراني و مذهبي ميتوان به مراسم بابا محمد اشاره كرد. كه با جشن برداشت در ايران باستان همخواني دارد.اين جشن معمولا در اولين يا دومين جمعه اول پاييز برگزار مي شود. و دليل انتخاب اي روز نيز پايان يك سال كاري كشاورزي و فارغ شدن از فعاليتهاي سنگين كار كشاورزي در بهار و تابستان مي باشد.
هميشه تلاش ميشود كار برداشت محصولات كشاورزي و برداشت گردو قبل از مراسم بابا محمد انجام گيرد. و با اينكه كاملا پرواضح است كه اين جشن مربوط به ايران قديم مي باشد، اما در دوران پس از ورود اسلام اين جشن با لطافت خاصي خود را از گزند حذف رسوم ايراني نجات داده است و خود را در پوشش يك يادبود و رسم مقدس درآورده است.و با ادغام شدن با اين مراسم بعنوان رسمي اسلامي در نزد عموم خود را پايدار نموده است.
اما اين مراسم همانطور كه گفته شد در هفته اول پاييز برگزار مي گردد و اهالي در اين روز با قرباني كردن گوسفند يا بزغاله ايي به نيت امامزاده محمد روز را آغاز مي كنند. و در اينروز هريك از اهالي فاميلها و يا اقوام مورد نظر خود را براي ناهار دعوت مي كنند، پس از صرف ناهار كه معمولا در باغ و باغچه انجام ميشود مردم براي زيارت به امامزاده محمد وارد ميشوند و با زيارت معمولا افرادي نيز نذر چايي خود را ادا كرده و زيارت كنندگان را با چاي پذيرايي ميكنند.
البته ياد آور ميشوم كه به غير از مراسم بابا محمد جشني نيز كوچكتر با عنوان صلواتانه در روستا برگزار مي شود. كه اين جشن را كشاورزانى كه درو كردن محصولشان پايان يافته با پخت غذايي مفصل و شادي برگزار مي كنند.
مراسم چمچه گلين؛
بطور خلاصه ميتوان رسم چمچه گلين را درخواست بارش باران از ايزد يكتا دانست، و اين مراسم ريشه در رسوم ايران قديم دارد كه در آيين اسلام ميتوان نماز باران را جايگزين چمچه گلين دانست.
چمچه گلین با هدف طلب باران در خشك سالی‌ها در نواحی مختلف اجرا می‌شده است و هنوز هم گاهی اجرا می‌شود. این مراسم با كار بچه‌هایی شروع می‌شود كه یكی از آن‌ها «چمچه» یا قاشق بزرگ چوبی را در دست دارد. بچه‌ها لباس عروسكی را كه از قبل آماده كرده‌اند به تن‌چمچه می‌پوشانند و آن را چمچه گلین (عروس باران) می‌نامند. یكی از بچه‌ها چمچه گلین را به دست می‌گیرد و همراه بچه‌های دیگر در حالی كه ترانه عروس چمچه و تمنای باران را می‌خوانند برای گرفتن هدیه به در خانه‌ها در (شهر یا روستا) می‌روند. بر در هر خانه رئیس یا بزرگ خانه سطل یا ظرفی آب بر روی عروس چمچه می‌ریزد و مقداری حبوبات، مواد خوراكی، یا پول به بچه‌ها می‌دهد. در پایان بچه‌ها با موادی كه گردآوری كرده‌اند آش می‌پزند و آن را میان خود تقسیم می‌كنند.و مقداري از اين اش را از ناودان روبه قبله امامزاده جاري ميكنند. این مراسم از جمله آیین‌هاییست كه برای طلب باران در اكثر روستاهای مركزی و خصوصاً روستاهای ترك زبان اجرا شده است و هنوز در برخی روستاها اجرا می‌شود. (باشكوز، ایمان، مراسم تمنای باران و باران سازی در ایران، ص ۱۱۹) نظیر این مراسم در سایر نقاط ایران، در حوزه فرهنگی گیلان، با عنوان كتراگئشه، در بوشهر با عنوان «گلین» و عروس زشت برگزار می‌شود. به این طریق كه عروسی را كه مظهر زیبایی و نشانه باروری است به صورت زشتی جلوه‌گر می‌سازند و با تكدی از اجتماع و طبیعت برای چنین مظهری طلب نعمت می‌كنند. آنچه در تمامی این مراسم مشابه است، كار گروهی و طلب نعمت كردن است. به نشانه بركتی كه قرار است از طبیعت نازل شود و معمولاً در همهٔ آن‌ها ترانه‌ای دسته جمعی برای طلب باران خوانده می‌شود. از جمله دیگر این مراسم، اجرای نمایش باران خواهی «گلی» در دشتی و دشتستان، نیریز، ممسنی، قریه چاه انجیر سروستان و سیف‌آباد لرستان، همچنین در بوشهر و در ایل «باصری» است. عروسی قنات موضوع نر و ماده بودن آب‌ها و نیز قنات كه ماندگاری است از مراسم دوران ستایش آناهیتا و تیشتر، ما را به عروسی قنات رهنمود می‌كند كه امروزه در بسیاری از نقاط ایران از جمله روستاهای اراك، تفرش، ملایر، تویسركان، محلات، خمین، گلپایگان، دلیجان، چهارمحال، اصفهان، دامغان، شاهرود، یزد و شهر كرد متداول است. در گذشته حوزه اجرای رسم عروسی در تمامی نقاط ایران گسترده بوده است؛ در حال حاضر در ایران این آیین ویژه قنات است. احتمال دارد كه در دوران باستان عروسی چشمه، رودخانه و ... نیز وجود داشته است. بررسی‌های انجام شده پیرامون این موضوع نشان می‌دهد كه در مناطق كم باران و تقریباً كم آب و نیز در حاشیه كویر ایران اجرا می‌شود و هرگاه در اثر نیامدن باران آب قنات كم می‌شده، این مراسم اجرا می‌شده است. در این بخش یك نمونه از اجرای مراسم عروسی قنات را می‌آوریم: نحوه اجرای مراسم عروسی قنات طرز عمل بدین صورت است كه با انتخاب عروس قنات كه ممكن است یك زن بیوه و یا یك دوشیزه باشد، سعی می‌كنند رضایت او را به دست بیاورند، بنابراین پس از این عمل، مردم عیناً مانند یك عروسی معمولی جشن می‌گیرند. ساز و دهل و سایر آلات موسیقی محلی نواخته می‌شود و با رقص و دست افشانی شادی می‌كنند. گاه پیشاپیش آنان پیرمردان و پیرزنان حركت می‌كنند و عروس را بر سر سفره عقد كه معمولاً در كنار قنات می‌باشد، می‌برند. ممكن است این مراسم در خانه‌ای باشد، آن گاه كوزه‌ای از آب قنات بر سر سفره عقد می‌گذارند. پس از مراسم عقد، عروس بایستی به مظهر قنات برود و در آب آن بدون لباس آب تنی كند. ممكن است زن قنات برای اینكه آب قنات قهر نكند، در سال یكی دو بار در مظهر قنات آب تنی كند. ضمناً در سر خرمن، مردم محلی مقداری گندم و جو به وی می‌دهند. آنچه در این مراسم نیز متداول است اجرای شادی و دادن طعام و بركت به نماد بركت و نعمت خواهی از طبیعت است و شاید عروس قنات بازمانده‌ای از رسم كهن قربانی دادن برای آب باشد. «زن» نماد زایش و زایندگی در ارتباط با آب قرار می‌گیرد و آب را نیز به زایندگی و آفرینیش وا می‌دارد. در حوزه‌های متفاوت جغرافیایی و فرهنگی مراسم و آیین‌های گوناگونی برای باران خواهی و پیرامون تقدس آب برگزار می‌شود، آنچه مهم است این است كه هرچند صورت ظاهری اجرای این آیین‌ها ممكن است متفاوت شود ولی ریشه‌های مشتركی دارند در مراسمی چون «چشن آب نو» (تعویض آب حوض‌ها و آب انبارها به هنگام سال نو) «جشن تیرگان»، «بردن آب به سر سفره عقد و نوروز»، «سپردن سبزه به آب در سیزده نوروز» و «عروسی باران» و یا «چهل كچلون»، «كوسن گلین» و ... اعتقاد به جاندار بودن آب در باورداشت‌های مردم به چشم می‌خورد. كه همواره نماد بركت و زایش و فزونی نعمت است.
| امتیاز : | نتیجه : 5 امتیاز توسط 2 نفر مجموع امتیاز : 27 |
برچسب ها :
چمچه گلين ,